تاریخچه استان

منطقه‌ای که اکنون استان کهگیلویه و بویراحمد نام دارد دارای پیشینه کهن تاریخی است. هر چند در گذشته‌ای نه چندان دور، جزء یکی از بلوک‌های مملکت فارس بوده که خود شامل دو قسمت می‌شد: قسمت شمال شرقی که آن را سردسیر و کوهستانی و پشت کوه می‌نامیدند و قسمت جنوبی و غربی که نره کوه و بهبهان نامیده می‌شد.
در عهد باستان محدوده کهگیلویه، انشان یا انزان نامیده می‌شد که شامل کهگیلویه و ممسنی بوده است. پژوهشگران بر این باورند که مردمان انزان خود بخشی از مردمان پارس بوده و با هخامنشیان هم نژاد بوده اند.
در سال 1258 هجری قمری، رامهرمز، شادگان، هندیجان، بندر معشور، لیراوی و زیدون جزء کهگیلویه و بهبهان بوده‌اند (بهبهان و کهگیلویه دارای سرزمین و محدوده مشترک بوده‌اند) و از آن تاریخ به بعد مناطق نامبرده از آن جدا شدند. از سال 1324 هـ.ش به جهات سیاسی، بویراحمد از کهگیلویه مجزا و ضمیمه استان فارس گردید. در دهه 1330 در قلمرو ایل بابویی شهر دوگنبدان شکل گرفت. در پانزدهم آبان ماه 1338، کهگیلویه نیز از بهبهان جدا گردید و شهرستان کهگیلویه با مرکزیت دهدشت شکل گرفت اما هچنان جزء استان خوزستان بود. و سرانجام در 22 تیرماه 1342 هـ.ش طبق تصویبنامه مجلس شورای ملی وقت، سرزمین ایلات ششگانه کهگیلویه و بویراحمد ( 1- بویراحمد 2- طیبی 3- بهمئی 4- چرام  5- دشمن زیاری 6- بابویی) که تا آن زمان بخشی جزء استان فارس و بخشی جزء خوزستان بود از این دو استان جدا شد و به فرمانداری کل تبدیل گردید و متعاقب آن شهر یاسوج مرکز استان در سال 1344 هـ.ش به واسطه قلمرو ایل بویراحمد و ملاحظات سیاسی شکل گرفت و سرانجام در خرداد سال 1355 هـ.ش با همان محدوده به استان تغییر یافت. در تاریخ 1379/12/9 بخشی از شهرستان بویراحمد با عنوان شهرستان دنا به مرکزیت شهر سی‌سخت مجزا و به شهرستان مستقل تبدیل شد و در تاریخ 1383/10/9 نیز قسمتی از شهرستان کهگیلویه به مرکزیت لیکک از این شهرستان جدا و تحت عنوان شهرستان بهمئی نام گرفت خلاصه آنکه تشکیلات سیاسی عشایر کهگیلویه و بویراحمد از سال 1330 هـ.ش به بعد به تدریج دچار دگرگونی گردید. این روند از سال 1341 که اصلاحات اراضی اجرا شد، شتاب بیشتری گرفت تا قبل از آن همه ایلات مذکور به صورت مال، اولاد، طایفه و ایل سازمان یافته بودند.
اکنون استان کهگیلویه و بویراحمد مرکب از هفت شهرستان بویراحمد، کهگیلویه، گچساران، دنا، بهمئی، باشت و چرام با جمعیتی بالغ بر 634 هزار نفر و مساحتی در حدود 16 هزار و 264 کیلو متر مربع، چونان پلی ارتباطی، استان‌های فارس، اصفهان، چهار محال و بختیاری، خوزستان و بوشهر را به هم مرتبط ساخته است. منابع آبی بسیار، جنگل‌های چشمگیر، معادن طبیعی متعدد، ذخائر نفتی مناسب، پوشش گیاهی متنوع، گونه‌های جانوری متعدد، قلل مرتفع، باغات و کشتزارهای زیبا، طبیعت این استان را چونان گوشه‌ای از بهشت جادوان به تصویر کشیده است.